ყველაზე საშიში მცენარეები

მსოფლიოში მრავალი შხამიანი და საშიში მცენარეა, რომლებსაც ადამიანის მოკვლა შეუძლიათ. თუ გააგრძელებთ პოსტის კითხვას ნახავთ მათგან 10 ყველაზე საშიშს.

1. ყველაზე მოსახერხებელი გზა ვირთხის შესაჭმელად.
გიგანტური კოკისებური მცენარე: Nepenthes attenboroughii

ეს მცენარე ხარობს ვიქტორიას მთაზე, ფილიპინებში. იგი ხორცისმჭამლი მცენარეა და გამოყოფს ნექტრის მსგავს ნივთიერებას, რომელიც იზიდავს მსხვერპლს ფერმენტების და მჟავის მორევში. წებოვანი ნივთიერებების გროვების მეშვეობით შეუძლებელი ხდება მსხვერპლის მცენარიდან თავის დახწევა. ამ მცენარეს 30 სანტიმეტრიანი დიამეტრი აქვს, რაც მღრღნელების მახეში გაბმის საშუალებას იძლევა, მაგრამ Nepenthes attenboroughii-ის ჩვეულებრივი საჭმელი მაინც მწერებია. კოკისებური მცენარეები, რომელთა 600-მდე სახეობაა, იზრდებიან იმ ადგილებში, სადაც აზოტის დეფიციტია და ამის გამო ნუტრიენტები ასუსტებენ მცენარის მსხვერპლს.

2. ყველაზე მოსახერხებელი შხამიანი მცენარე, რომელიც შეგიძლია იყოს შენს ბაღში.
კასტორის ცერცვი: Ricinus communis

კასტორის ცერცვის შეძენა შეიძლება ბაღებში, მიუხედავად იმისა, რომ შეიცავს სასიკვდილო შხამს. ემი სტიუარტს, რომელიც მომწამვლელი მცენარეების ექსპერტია, აქვს შეხება ასეთ მცენარეებთან და რამდენიმე მათგანი მის ბაღშიც იზრდება. დაინტერესებულ მებაღეებს შეუძლიათ ამ მცენარის თესლის მოგლეჯა. მის გადამუშავების შედეგად გამოყოფილ შხამს იყენებენ სპეციალურ იარაღებში.

3. ყველაზე ძლიერი ტოქსიკური მცენარე ჩრდილოეთ ამერიკაში.
დასავლეთის წყლის კონიო: Cicuta douglasii

ითვლება, რომ ეს მცენარე ყველაზე შხამიანი მცენარეა ჩრდილოეთ ამერიკაში. წყლის კონიო შეიცავს ტოქსიკანტ ციცუტოქსინს,რომელსაც შეუძლია ცენტრალური ნერვული სისტემის მწყობრიდან გამოყვანა, რაც გამოიხატება ადამიანის კრუნჩხვებში ჩავარდნაში, კუნთების შეკუმშვაში და საბოლოო ჯამში ადამიანი კვდება. წყლის კონიო განსხვავდება შხამიანი კონიოსაგან, რომელიც სოკრატეს ცნობილი მკვლელია. ის ადამიანს კლავს სასუნთქი სისტემის პარალიზებით. ეს ორივე მცენარე თქვენ წარმოიდგინეთ სტაფილოს ოჯახს მიეკუთვნება.

4. მცენარე, რომელმაც მოკლა პრეზიდენტის დედა.
თეთრი გველისძირა: Eupatorium rugosum

ამ მცენარით გარდაიცვალა აბრაამ ლინკოლნის დედა ნენსი ჰენქსი. მისმა ძროხამ შეჭამა (მცირე რაოდენიბით და ამიტომ გადარჩა) გველისძირა და რძე მოიწამლა, ამ რძის დალევის შემდეგ კი ნენსი ჰენქსი გარდაიცვალა. მცენარის ყველა ნაწილი შეიცავს უჯერ ალკოჰოლს ტრემეტოლს, რომელსაც შეუძლია პირუტყვის კუნთების შეკუმშვა, სანამ მოკლავს მას. მთელი მე-19 საუკუნის განმავლობაში, ხალხი ცდილობდა აეხსნა, თუ რით კვდებოდა მათი საქონელი. ეს ფაქტი ამოხსნელი იყო იქამდე, სანამ ა.შ.შ.-ს სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტმა ამოხსნა ეს ფაქტი და შემდეგ სწრაფად გაავრცელა მთელს მსოფლიოსი. დღეს თეთრი გველისძირა, კვლავ ფართოდ იზრდება, მაგრამ მისი გავრცელების კონტროლმა, თავიდან აიცილა მისი შხამით საქონლის მოწამვლა.

5. საუკეთესო მცენარე სტუმრის მოსაკლავად.
აკონიტი: Aconitum napellus

ერთხელ სტიუარდს ჰკითხეს: რა იყო საუკეთესო მცენარე, რითაც შეიძლებოდა მოეკლათ სადილის დამსწრე სტუმარი. დიდი განხილვის შემდეგ მან გადაწყვიტა, რომ ეს მცენარე იყო აკონიტი. მან თქვა: თქვენ შეგიძლიათ უბრალოდ დაბეგვოთ ამ მცენარის ფესვები და დაუმატოთ მოშუშულ საკვებს. ღია იისფერი აკონიტი, ხშირად ხვდებათ ბაღების შემოგარენში. ის შეიცავს ტოქსიკურ ალკალიდს- აკონიტს, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს ასფიქსია.

6. ყველაზე საზარელი მკვლელი
Common Bladderwort: Utricularia macrorhiza

ეს მცენარე წყლის პატარა ცხოველებს ჭამს. მისი რამდენიმე ბუშტუკი წყალშია ჩაძირული და იჭერს მსხვერპლს, როგორიცაა თავკომბალები და პატარა კიბოსნაირები. ამ მცენარის ჯაგარისებულ გამონაზარდებში ებმევა მსხვერპლი და შემდეგ ან შხამით ან შიმშილით კვდება. როცა მსხვერპლი დალპება და სითხედ გადაიქცევა, მცენარის კედლებზე განლაგებული ბუშტუკები შეიწოვს მას.

7. ცხოველების დიდი მოყვარული
Venus flytrap: Dionaea muscipula

ამ მცენარეს აქვს უნარი დაიხუროს ნახევარ წამში. მწერი მას უნდა შეეხოს ზედიზედ ორ თმაზე, იმისთვის, რომ რეაქცია მოახდინოს. მაგრამ მცენარის მოქმედების ზუსტი მექანიზმი ჯერჯერობით უცნობია. ამერიკის ბოტანიკური საზოგადოება აღნიშნავს ძველ თეორიებს, რომლებიც ირწმუნებიან, რომ წყლის წნევის მოულოდნელი ცვლილება განაპირობებს ამ მცენარის რეაქციას, მაგრამ ამ თეორიას დღეს არავინ იზიარებს.

8. ადამიანის გვამად ქცევის საუკეთესო საშუალება
ანგელოზის საყვირი: Brugmansia

დახრილი და თვალისმომჭრელი ანგელოზის საყვირის ყვავილი, ხარობს სამხრეთ ამერიკის რეგიონებში. ის შეიცავს ძლიერ ტოქსიკური ნივთიერებების გროვებს, რომლებიც შეიცავს ათროპინს, ჰიოსკიამინს და სკოპოლამინს. კოლუმბიაში კრიმინალებმა ამ მცენარიდან გამოყვეს სკოპოლამინი და გამოიყენეს ძლიერი ნარკოტიკული მოქმედებისთვის. ამ ტოქსინის მეშვეობით მსხვერპლი აზრზე არ არის რას აკეთებს, მაგრამ ყველაფერს გააზრებულად (ბოლოს კი კვდება). სკოპოლამინს კანი და ლორწოვანი გარსიც კი იწოვს და მისი სახეზე შეყრაც კმარა ადამიანის მოსაკლავად.

9. ყველაზე მაცდური საწამლავი
ოლეანდრი: Nerium oleander

ეს შესახედად ჩვეულებრივი მარადმწვანე ბუჩქი არის, მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე შხამიანი მცენარე. ამ მცენარის ფოთლები, ყვავილები და ნაყოფი შეიცავს გულის ამაჩქარებელ გლიკოზიდებს. მას რაღაც ოდენობით სამკურნალო დანიშნულებითაც იყენებენ, მაგრამ ყველა ადამიანზე ინდივიდუალურად მოქმედებს. სამკურნალო მიზნებისთვის გამოყენებით ოლეანდრით მრავალი ადამიანი დაიყუპა. ხალხს ხშირად თვალს ჭრის ამ მცენარის სილამაზე და ფერები, მაგრამ მისი მოწყვეტა არ შეიძლება, იმდენად საშიშია, რომ თუ მისი შხამი სხეულში მოხვდა გულს მომენტალურად აჩრებს.

10. სახლის დაცვის საუკეთესო საშუალება.
მალა მუჯერი: Cnidoscolus angustidens

სტიუარტი აღწერს, რომ ეს ბაღის მცენარე უფრო მტიკვნეულია, ვიდრე შხამიანი. “მალა მუჯერ”: რომელიც იტთარგმნება, როგორც “ცუდი ქალი” ხარობს სამხრეთ-დასავლეთ მექსიკაში და დაფარულია საშინელი ეკლებით. თუმცა რეალურად საშიში არის მწველი, რძის მაგვარი ნივთიერება. ეს ნივთიერება დამახასიათებელია ბევრი ეუფორბიას გვარის მცენარეებისთვის და შეუძლია გამოიწვიოს კანის მტკივნეული გაღიზიანება და ფერის შეცვლა, რაც კანის საზიზღარ შეხედულებას აძლევს.

                        წყარო: ucnauri.com

მტაცებელი ფრინველები

ტერმინი მტაცებელი ფრინველი ხშირად იხმარება შევარდნისნაირთა რიგის წარმომადგენლებთან. აღნიშნული რიგი სამასამდე სახეობას შეიცავს, მათ შორისარწივს, ქორს, კაკაჩას დაშევარდენს. თუმცა ყველა მონადირე ფრინველი არ არის მტაცებელი. მაგალითად, ბუს ყველაზე მახვილი თვალი და არწივის მსგავსი ბასრი ბრჭყალები აქვს, თუმცა მას მტაცებლებს არ მიაკუთვნებენ.

მტაცებელი ფრინველები ხორცით იკვებებიან (ნადირობენ რა მწერებზე, ჩიტებზე, რეპტილიებსა და ძუძუმწოვრებზე). ნანადირევის მირთმევისას მათ ეხმარებათ ბუნებისაგან ბოძებული ბასრი და განმგმირავი ნისკართი, რომელიც მთავარ როლს ასრულებს ნადავლის დანაწევრებაში.

მტაცებელი ფრინველების ყველა წარმომადგენელი საკვების მოპოვების მიზნით ნადირობს,თუმცა სხვა ჩიტებისაგან განსხვავებით,მსხვერპლს ნისკარტით არ იჭერს.ამ დროს მტაცებელი ძლიერ კიდურებსა და ბასრ ბრჭყალებს იყენებს.გამონაკლისს წარმოადგენენ სვავები,რომლებიც მხოლოდ ლეშით იკვებებიან.ამიტომ მათ შედარებით სუსტი კიდურები და ბლაგვი ბრჭყალები აქვთ.

ყველა მტაცებელი ფრინველი (ბუსა და ჭოტის გამოკლებით), აქტიურობს დღისით,იმისდა მიუხედავად,ცოცხალ ნადავლზე ნადირობს იგი,თუ ლეშს ეძებს.ისეთი ჯიშები,როგორიცაა,მაგალითად,ღამის შევარდენი(Falco rufigularis),აქტიურობს შებინდებისას,თუმცა ღამით მაინც არ ნადირობს.ღამის ბუებისაგან განსხვავებით,ასეთ მტაცებელ ფრინველებს დღის ფრინველებს უწოდებენ.ისინი ძალიან გავრცელებულნი არიან თითქმის ყველა კონტინეტზე,ანტარქტიდის გარდა. ზოგიერთი ჯიში ისეა ადაპტირებული გარემოში, რომ მათ არსებობა შეუძლიათ როგორც მაღალმთიან რეგიონებსა და ჭაობიან ადგილებში, ასევე ტროპიკულ ტყეებსა და ტუნდრებში.

გადაფრენა

ამერიკული ანუ თეთრთავა არწივი, რომელიც ნადირობს პატარა ცხოველებსა და თევზებზე.

მტაცებელ ფრინველთა ბევრი სახეობა მთელი წლის განმავლობაში ერთსა და იმავე ადგილას არ ჩერდება.ზოგიერთი მიფრინავს მეტად თბილ ქვეყნებში,რათა თავი დააღწიოს სიცივეს,ზოგი კი – ახალი ნადავლის საძებნელად.მაგალითად,ისეთი სახეობები,როგორიცააბოლოკარკაზი და კირკიტაზაფხულობით ჩრდილოეთით მიემართებიან,რადგან ამ დროს იქ ბევრი მწერია,რომლითაც ეს მტაცებლები იკვებებიან.მაგრამ,როგორც კი ზამთარი იწურება და მწერების რაოდენობა კლებულობს,აღნიშნული ფრინველები იძულებულნი ხდაბიან მზეს კვლავ სამხრეთით წამოყვნენ.

ნადავლის დევნაშირედაქტირება

მტაცებელ ფრინველთა ზოგიერთი ჯიში, რომელნიც სხვა ფრინველებით იკვებებიან, გადაფრენას ახორციელებენ მხოლოდ იმ მიზნით, რომ უკან მისდიონ სხვა გადამფრენ ფრინველებს, რომლებსაც შემდგომ საკვებად იყენებენ. მაგალითად, ე. წ. ელეონორას მარჯანს (Falco eleonorae) ხშირად დაწყვილების სეზონის გადადებაც კი უწევს გადამფრენი ფრინველების დევნაში. შევარდნისნაირთა რიგის სხვა წარმომადგენლები არ ასრულებენ გადაფრენებს და მხოლოდ რამდენიმე კილომეტრის მანძილზე დაფრინავენ ნადავლის მოსაპოვებლად.

გადაფრენისას მტაცებელი ფრინველები თავს არიდებენ ზღვით გადაფრენას, რადგან ისინი ნარნარ ფრენას არიან მიჩვეულნი და არ ყუფნით სასიცოცხლო ენერგია დიდი მანძილის გადასალახად. თუმცა შევარდნისნაირთა რიგის სხვადასხვა წარმომადგენელი ფრენის სხვადასხვა სტილს ფლობს. იმის დადგენა, თუ რა სტილით დაფრინავს მტაცებელი და რა ხერხებს იყენებს ნადირობისას, შესაძლებელია მიისი ფრთების ფორმის მიხედვით.

ჩვეულებრივ შავარდნისნაირთარიგის წარმომადგენლებს გრძელი და ფართო ფრთები აქვთ. ამის წყალობით, ისეთ სახეობებს, როგორიცაა კონდორი (Vultur), სვავი(Aegypius) და არწივი (Aquila), დიდი ხნის განმავლობაში შეუძლიათ ჰაერში გაჩერება ფრთების გაქნევის გარეშეც. ეს თვისება ეხმარებათ მათ დაუღალავად გადალახონ დიდი მანძილები.

თუმცა ცაში ყველაზე ლამაზი არწივია. მისი გაშლილი ფრთები 2 მეტრს აღწევს, თითები ბუმბულითაა შემოსილი. ჰაერში იგი 80 კმ/სთ სიჩქარეს ავითარებს და უეცრად შეუძლია მიმართულების შეცვლა. ამისათვის იგი ფრთას კეცავს განსაკუთრებული კუთხით და რთულ მანევრს ასრულებს ჰაერში.

ტროპიკული ტყეები

ტროპიკული ტყეები — გავრცელებულია ეკვატორულ, სუბეკვატორულ და ტროპიკულ სარტყლებში ჩ. გ. 25° და ს. გ. 25°-ს შორის. მცენარეთა სახეობებით ძალზე მდიდარი მარადმწვანე ტენიანი ტროპიკული ტყეები (წვიმის ტყეები) ვითარდება წლის განმავლობაში ნალექებისა (2000-7000 მმ) და ტემპერატურის (23 °C-32 °C) თანაბარზომიერი განაწილების პირობებში; აქ ფართოდ არის გავრცელებულილიანები და ეპიფიტები.

ნახევრად მარადმწვანე ტროპიკული ტყეები, რომლებშიც ხშირად მკვეთრადაა გამოხატული ფოთოლცვენა და შეფოთვლა, გავრცელებულია ვესტინდოეთში,ცენტრალურ ამერიკაში (კ.ტრინიდადი, კოსტა-რიკა), დასავლეთ აფრიკასა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში (ინდოეთი,მიანმარი).

აზიის ტროპიკებში ამგვარ ტყეებს მუსონურს უწოდებენ. მათთვის დამახასიათებელია ფოთოლმცვივანი ხემცენარეები:ხეშეშნაყოფიანი ქსილია (Xylia xylocarpa), შიშველყვავილიანი ტეტრამელესი (Tetrameles nudiflora),შორეას ხე (Shorea robusta). ნათელი ფოთოლმცვივანი ტყეები ვითარდება ინდოჩინეთის ტროპიკებში, იქ, სადაც აშკარადაა გამოხატული მშრალი სეზონი. აქ გვხვდება კოჟროვანი დიპტეროკარპუსი (Dipterocarpus tuberculatus), სიამის პენტაკმე(Pentacme siamensis) და სხვა. აქვე, უფრო ღარიბ ნიადაგზებზე, შეიძლება შევხვდეთ ფიჭვნარევსაც, რომლებიც შედგებაფიჭვის სპეციფიკური სახეობებისაგან: კარიბული ფიჭვი(Pinus caribaea), ტროპიკული ფიჭვი(Pinus tropicalis) და სხვა. მთის ტროპიკული ტყეები ვითარდება დაახლოებით ზღვის დონიდან 800 მ სიმაღლეზე. ჩვეულებრივ, მარადმწვანეა, დამახასიათებელია ხისმაგვარი გვიმრები, გვხვდებაწიწვოვნებიც (აგითისის,დაკრიდიუმის და სხვა გვარებისზოგიერთი სახეობა). დიდ სიმაღლეზე (ზღვის დონე 2000 მ) გვხვდება დაფნისებრთა,წიფლისებრთა და მანანისებრთაოჯახების წარმომადგენლები, გავრცელებულია ეპიფიტური ხავსები.

კავკასიის ტერიტორიაზეტროპიკული მცენარეულობა გაბატონებული იყო ეოცენურ ეპოქაში. მისმა ნაშთებმა მოაღწია შუა პლიოცენურ ეპოქამდე. ამ დროისათვის კოლხეთში ჩამოყალიბდა ძალზე მდიდარი ტყის მცენარეულობა, რომელიც ჯერ კიდევ შეიცავდა მარადმწვანე ტროპიკული ტყეების კომპონენტებს.